Samenvatting
Het behoud van een actief sociaal leven kan mogelijk bijdragen aan een langer behoud van cognitieve functies en een verminderd risico op dementie. Hoortoestellen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen doordat ze sociale interacties vergemakkelijken en zo de impact van gehoorverlies op sociale activiteiten kunnen verminderen. Dit kan indirect bijdragen aan een betere kwaliteit van leven en mogelijk lagere zorgkosten.
Onderzoek
Een recente studie waarvan de resultaten zijn te lezen in Alzheimer’s & Dementia, zie bron onder dit artikel, volgde 1.923 ouderen zonder dementie en onderzocht hoe vaak zij deelnamen aan sociale activiteiten zoals het bezoeken van vrienden, restaurants, of culturele evenementen. De deelnemers werden jaarlijks geëvalueerd op cognitieve functies en het optreden van dementie of een milde cognitieve stoornis. Dat is een tussenvorm tussen normale ouderdomsgerelateerde cognitieve achteruitgang en dementie.
Resultaten
De resultaten toonden aan dat een actief sociaal leven het risico op dementie met 38% vermindert en het risico op milde cognitieve achteruitgang met 21%. Dit wijst erop dat het onderhouden van een sociaal netwerk een effectieve strategie kan zijn om cognitieve achteruitgang te vertragen.
Hoewel de onderzoeksopzet er robuust uitziet, zijn er wel enkele beperkingen. De meting van sociale activiteit was gebaseerd op zelfrapportage, wat kan leiden tot zogeheten ‘recall bias’. Dit is een vorm van informatiebias die optreedt wanneer deelnemers in een studie zich bepaalde gebeurtenissen, ervaringen of gedragingen onnauwkeurig of onvolledig herinneren. Dat kan de resultaten van onderzoek vertekenen. In het onderzoek naar dementie en sociale activiteit is het dus mogelijk dat deelnemers hun activiteiten in het verleden verkeerd inschatten. Dat kan bijvoorbeeld door zichzelf als sociaal actiever of minder actief te herinneren dan ze werkelijk waren.
Gehoorverlies en eenzaamheid
Onderzoek dat in 2021 in Den Haag plaatsvond, liet zien dat gehoorverlies een grote impact heeft op eenzaamheid. Mensen met onbehandeld gehoorverlies ervaren vaak een afname in sociale contacten, wat kan leiden tot gevoelens van isolatie en depressie. Bekend is dat ook depressiviteit een risicofactor voor dementie is. Wanneer gehoorverlies communicatie bemoeilijkt, kunnen mensen zich terugtrekken uit sociale situaties. Dat creëert een vicieuze cirkel waarbij zowel cognitieve achteruitgang als eenzaamheid kunnen toenemen.
Slechthorendheid en cognitieve achteruitgang
De afgelopen jaren is er steeds meer bewijs gekomen dat slechthorendheid verband houdt met cognitieve achteruitgang en dat het ook een risicofactor is voor dementie bij ouderen. Hoe de relatie tussen gehoorverlies, cognitieve achteruitgang en dementie precies zit, is nog niet duidelijk. Gehoorverlies kan mogelijk dementie veroorzaken, maar het kan net zo goed andersom zijn. Ook moet nog gaan blijken of hoortoestellen daadwerkelijk de cognitieve achteruitgang en aantasting van de hersenstructuren weten te voorkomen of remmen.
Dit onderwerp verscheen op 16 februari 2025 op @HOorzaken.nl
Bron: Yi Chen, Francine Grodstein, Ana W. Capuano, Tianhao Wang, David A. Bennett, Bryan D. James. Late-life social activity and subsequent risk of dementia and mild cognitive impairment.